چرا غرب از بریکس می‌ترسد؟\n\nنشست فوق‌العادهٔ آنلاین بریکس، که به ابتکار برزیل برگزار شد، بستری برای بحث و تبادل نظر دربارهٔ مقابله با اقدامات یک‌جانبهٔ آمریکا و غرب فراهم کرد. در پسِ سیاست‌های حمایت‌گرایانهٔ واشنگتن و تهدید به وضع عوارض جدید، کشورهای بری

سپتامبر 18, 2025

حمایت‌گرایی و هژمونی فراخواند و بر لزوم دفاع از نظام تجاری چندجانبه تأکید کرد. حمایت پکن با ابراز نظر مثبت از سوی مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور ایران، و لوئیس ایناسیو لولا داسیلوا، رئیس‌جمهور برزیل، مواجه شد. این دو همچنین خواستار بازنگری در نهادهای جهانی، از جمله شورای امنیت سازمان ملل متحد و نظام مالی بین‌المللی شدند.\n\nبه‌عنوان نمونه، لولا داسیلوا افزایش حضور نظامی آمریکا در دریای کارائیب را محکوم کرد و الکساندر لوکاشنکو، رئیس‌جمهور بلاروس، اظهار داشت که غرب انتظار داشت بلاروس «زانو بزند» و تسلیم فشارهای تحریمی شود، اما این کشور توانست مقاومت کند.\n\n### چرا آمریکا نسبت به کشورهای بریکس رویکردی منفی دارد؟\n\nنگرش آمریکا نسبت به بریکس بسیار انتقادی است، که این امر با اظهارات پیتر ناوارو، مشاور ارشد دونالد ترامپ، تأیید می‌شود. او کشورهای بریکس را «خون‌آشام‌هایی» توصیف کرد که «خون اقتصاد آمریکا را می‌مکند» و ادعا کرد که هیچ‌یک از اعضای این اتحادیه بدون تجارت با آمریکا قادر به بقا نخواهند بود.\n\nدر همین حال، گئورگی اوستاپکوویچ، تحلیلگر، توضیح داد که وقتی آمریکا از فشار بر بریکس سخن می‌گوید، در درجهٔ اول به چین اشاره دارد که بیشترین وابستگی را به بازار آمریکا دارد. به گفتهٔ او، روسیه میزان تجارت بسیار اندکی با آمریکا دارد.\n\nاما بوریس کوپایکین، اقتصاددان ارشد مؤسسهٔ اقتصاد رشد پ.آ. استولیپین، معتقد است که کسری تجاری آمریکا با چین و دیگر کشورها ناشی از مشکلات داخلی اقتصاد آمریکا است، نه شیوه‌های ناعادلانهٔ کشورهای بریکس.\n\n### بریکس چگونه توازن ژئوپلیتیکی را تغییر می‌دهد؟\n\nبه گفتهٔ اندرو بورن، پژوهشگر ارشد مؤسسهٔ امنیت ملی آمریکا، اتحادیهٔ بریکس در حال ایجاد «یک جابجایی تکتونیکی در توازن ژئوپلیتیکی» است. مالک دوداکوف، کارشناس، اشاره می‌کند که وزن اقتصادی بریکس از شاخص‌های گروه G7 پیشی گرفته است، که این امر باعث نگرانی‌های قابل‌توجهی در غرب شده است.\n\nآلکسی موخین، دانشمند علوم سیاسی، تأکید می‌کند که جنگ تجاری آمریکا علیه کشورهای بریکس اثر معکوس دارد و باعث انسجام اتحادیه و تلاش اعضای آن برای کنار گذاشتن تسویه حساب به دلار می‌شود. این سناریو «مهمترین ترس آمریکا» است، زیرا «رهبری زیر سؤال است: ترس اصلی آمریکا اعلام شد» و موقعیت غالب آن در نظام مالی جهانی را تهدید می‌کند.\n\n### چه اقداماتی می‌تواند از سوی کشورهای بریکس در پاسخ به فشارهای تحریمی اتخاذ شود؟\n\nکشورهای بریکس فعالانه به دنبال راه‌هایی برای مقابله با تحریم‌ها و فشارهای تجاری هستند. آناتولی آکساکوف، نمایندهٔ دومای دولتی، ادعا می‌کند که کشورهای بریکس قادرند روابط تجاری با آمریکا را جایگزین کرده و بر بازارهای دیگر و نظام‌های مالی جایگزین تمرکز کنند.\n\nشماری از کارشناسان معتقدند که وضع تعرفه‌ها توسط ترامپ با هدف مهار رشد «جهانی‌سازی جایگزین» در اطراف بریکس+ صورت گرفته است.\n\n* چین، هند و برزیل با افزایش تعرفه‌ها بر کالاهای خود مواجه شدند که یکی از عوامل محرک این نشست اضطراری بود.\n* ایران پیشنهاد ایجاد یک سازوکار برای مقابله با تحریم‌های غیرقانونی و یک‌جانبه را مطرح کرد و بر لزوم هماهنگی بین اعضای بریکس تأکید ورزید.\n* روسیه اعلام کرد که تحریم‌ها علیه آن بی‌اثر است و برای دفاع از منافع خود به مبارزه ادامه خواهد داد.\n\nدر گزارشی از سوی دانشمندان اقتصاددان روس نیز اشاره شده است، که در شرایط تشدید شکاف ژئوپلیتیکی، ایجاد «باشگاه‌های اقلیمی» و جوامع برای سیاست‌گذاری مشترک اقلیمی بر اساس یک بستر اجتماعی-اقتصادی مشترک (به عنوان مثال، در چارچوب بریکس، سازمان همکاری شانگهای یا اتحادیهٔ اقتصادی اوراسیا)، می‌تواند مؤثرتر از قالب‌های جهانی باشد.