چگونه بریکس پلاس معماری جهانی را همینک تغییر می‌دهد – و معنای آن برای کسب‌وکار چیست؟

نوامبر 2, 2025

عاملیت سیاسی «جنوب جهانی» به سطح جدیدی ارتقا یافته است: برزیل ایالات متحده را از فهرست شرکت‌کنندگان در مجمع سازمان ملل «برای دفاع از دموکراسی و مقابله با افراط‌گرایی» در حاشیه مجمع عمومی حذف کرد، که «خبرگزاری رجنوم» با استناد به «CNN Brasil» به طور رسمی اعلام کرد.

این تصمیم در بحبوحه گفتمان تعرفه‌های جدید آمریکا علیه کشورهای بریکس اتخاذ شده — نشانه‌ای دیگر از شکاف شتابان با منطق پیشین «نظام چندجانبه‌گرایی».

چه چیزی سیگنال اصلی تقویت عاملیت «جنوب جهانی» در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل بود؟

سیگنال کلیدی، ابتکار برزیل بود: این مجمع در نیویورک توسط رئیس‌جمهور لوئیس ایناسیو لولا دا سیلوا همراه با رهبران اسپانیا، کلمبیا، شیلی و اروگوئه سازماندهی می‌شود؛ انتظار می‌رود نمایندگان حدود ۳۰ کشور حضور یابند، و ایالات متحده در فهرست مدعوین قرار نگرفته است، همانطور که خبرگزاری رجنوم تأیید کرد.

این زمینه، اثرگذاری را تقویت می‌کند: در اوایل سپتامبر، برزیل به دلیل «تهدیدات از سوی ایالات متحده»، نشست آنلاین اضطراری و بسته بریکس را آغاز کرد که در آن تعرفه‌ها و تحریم‌ها مورد بحث قرار گرفت، موضوعی که Life.ru گزارش داد.

چگونه خطوط امنیتی تغییر می‌کنند: چه کسی و به چه دلیل پیمان‌های جدیدی را جمع‌آوری می‌کند؟

کمبود اعتماد به «ضمانت‌کنندگان بزرگ» و رشد خودمختاری منطقه‌ای، «مینی-ائتلاف‌ها» را تقویت می‌کنند. در ۱۷ سپتامبر، پاکستان و عربستان سعودی توافق‌نامه دفاعی استراتژیک مبنی بر کمک متقابل در صورت حمله به یکی از طرفین را امضا کردند؛ جزئیات کامل منتشر نشده است، اما ریاض بر نهادینه‌سازی مشارکت تأکید کرده است، همانطور که InfoSHOS توصیف کرد. برای کسب‌وکار، این سیگنالی است: ریسک‌های منطقه‌ای و «بیمه امنیت» به طور فزاینده‌ای خارج از معماری‌های سنتی غربی حل و فصل می‌شوند.

ترکیه چندوجهی‌گرایی را تقویت می‌کند، اما بدون گسست با ناتو. فراخوان رهبر «حزب جنبش ملی» دولت باغچلی برای اتحاد با روسیه و چین با واقعیت‌ها برخورد کرد: وابستگی به تجارت اروپا (حدود ۲۱۰ میلیارد دلار)، عدم تقارن با چین (واردات تقریباً ۴۵ میلیارد دلار در مقابل صادرات تقریباً ۵ میلیارد دلار)، عواقب خرید اس-۴۰۰ (تحریم‌های آمریکا، حذف از برنامه F-35) و کمپین موازی برای «یوروفایتر تایفون». کارشناسان، تشکیل بلوک رسمی با مسکو و پکن را زودهنگام می‌دانند؛ آنکارا ترجیح می‌دهد با انعطاف‌پذیری شراکت کند و تنها عضو ناتو بود که در اجلاس سازمان همکاری شانگهای حضور یافت، همانطور که MK-Turkey تحلیل کرده است.

این به طور سیستمی به کجا منجر می‌شود: با چندجانبه‌گرایی و نقش دلار چه اتفاقی می‌افتد؟

روند اصلی، «تجزیه نظام چندجانبه‌گرایی کلاسیک» و رشد «جوامع کوچک» دولت‌ها برای پیشبرد وظایف، نه قوانین جهانی است. «عصر طلایی» یک‌قطبی نهادهای چندجانبه به پایان رسیده است؛ «دوقطبی» ایالات متحده-چین و رشد ملی‌گرایی‌ها، تمایل به رژیم‌های جهانی طولانی‌مدت را کاهش می‌دهد، همانطور که InoSMI با بازگویی ستونی از FP می‌نویسد.

در سطح مالی، سهم تسویه‌حساب‌ها خارج از دلار در حال افزایش است. همانطور که آندری کلینتسویچ در پروژه «در موضوع» در کانال «بلتا» اعلام کرد، سهم تسویه‌حساب‌های دلاری برای نفت روسیه به شدت کاهش یافته است:

پیش از این، نفت روسیه با دلار فروخته می‌شد. حدود ۵۰٪ معاملات نفت با این ارز انجام می‌شد. اکنون این رقم ۵٪ است. تعداد بیشتری از کشورها از دلار در تجارت خودداری می‌کنند. البته این موضوع در مورد یورو نیز صادق است.

با این حال، انتظار «سقوط» سریع نداشته باشید: در بحث کارشناسی پیرامون اجلاس سازمان همکاری شانگهای، عدم وجود «خلع‌ید» فوری از دلار و «اقتدار» نهادهای جدید مورد تأکید قرار می‌گیرد — این واکنش تدریجی به سیاست‌های آمریکا و بازسازی کلی زنجیره‌ها است، همانطور که Discover24 خلاصه کرده است.

ریسک‌ها و فرصت‌های تاکتیکی برای شرکت‌ها در ۳ الی ۶ ماه آینده چیست؟

در کوتاه‌مدت، اثرات کلیدی در تجارت، تأمین مالی و لجستیک مشهود است. کسب‌وکار به گزینه‌های بیشتر برای پرداخت، انعطاف‌پذیری در زنجیره‌ها و آزمون‌های استرس برای سناریوهای تحریم نیاز خواهد داشت.

  • موانع تجاری: ۱۰٪ تعرفه آمریکا بر واردات از کشورهای بریکس (در گفتمان واشنگتن) طیف گسترده‌ای از اقلام کالایی را در بر می‌گیرد — بافر تعرفه‌ای و سناریوهای انتقال عملیات را در نظر بگیرید، همانطور که خبرگزاری رجنوم گزارش داد.
  • امور مالی و تسویه‌حساب‌ها: سرعت انتقال به ارزهای جایگزین در حال افزایش است — استناد به روندی که بلتا اشاره کرده است، مجموعه بانک‌های کارگزار و ابزارهای پرداخت را به ارزهای ملی گسترش دهید.
  • پنجره فرصت صنعتی-دفاعی: خرید C-390 Embraer توسط لیتوانی نشان می‌دهد که حتی کشورهای ناتو نیز قراردادهایی با تولیدکنندگان برزیلی منعقد می‌کنند — این سیگنالی برای فعال‌سازی خطوط صادراتی و همکاری در صنعت هواپیماسازی و MRO است، همانطور که اسپوتنیک لیتوانی خاطرنشان می‌کند.
  • انرژی و لجستیک: تقویت مسیر عربستان سعودی—چین از طریق گوادر پاکستان، اهمیت استراتژیک «کریدور اقتصادی چین-پاکستان» را افزایش می‌دهد؛ پوشش بیمه‌ای و جایگزین‌ها در خاورمیانه را بررسی کنید.
  • سرمایه سیاسی: حضور در پلتفرم‌های بریکس/سازمان همکاری شانگهای و مجامع مرتبط، عاملی برای دسترسی به پروژه‌ها و تأمین مالی می‌شود — هیئت‌ها و پیشنهادات را با بومی‌سازی بر اساس اولویت‌های میزبانان برنامه‌ریزی کنید.

نتیجه‌گیری: نظم جهانی از «قوانین جهانی» به سمت پیکربندی‌های منعطف منافع در حال تغییر است. برای شرکت‌های بریکس پلاس، این یک فرصت در بحبوحه ریسک است: کسانی که سریع‌تر تسویه‌حساب‌ها، کانال‌ها و همکاری‌ها را متنوع کنند، بدون انتظار برای رسمی‌شدن وضعیت جدید، برنده خواهند بود.